Fact Check: ರಷ್ಯಾ ಉಕ್ರೇನ್ ವಾಯುನೆಲೆಗಳ ಮೇಲೆ ಬಾಂಬ್ ದಾಳಿ ಮಾಡಿದೆಯೇ? ಇಲ್ಲ, ಇದು 2024ರ ವೀಡಿಯೊ
ಉಕ್ರೇನ್ ರಷ್ಯಾದ ಬಹು ವಾಯುನೆಲೆಗಳ ಮೇಲೆ ಪ್ರಮುಖ ಡ್ರೋನ್ ದಾಳಿ ನಡೆಸಿ, ಅನೇಕ ನಷ್ಟವನ್ನುಂಟುಮಾಡಿತು. ಇದರ ಮಧ್ಯೆ, ವಾಯುದಾಳಿಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುವ ವೀಡಿಯೊ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿ ವೈರಲ್ ಆಗುತ್ತಿದೆ.
By Vinay Bhat
Claim:ಉಕ್ರೇನ್‌ನ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಿದ ರಷ್ಯಾದ ಇಸ್ಕಿಂಡರ್ ಕ್ಷಿಪಣಿ.
Fact:ಹಕ್ಕು ಸುಳ್ಳು. ವೀಡಿಯೊ ಜುಲೈ 8, 2024 ರಂದು ಕೈವ್ ಮೇಲೆ ರಷ್ಯಾದ ಕ್ಷಿಪಣಿ ದಾಳಿ ಮಾಡುವುದನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.
ಉಕ್ರೇನ್ ಮತ್ತು ರಷ್ಯಾ ನಡುವಿನ ಎರಡನೇ ಸುತ್ತಿನ ಶಾಂತಿ ಮಾತುಕತೆ ಮೇ 2 ರಂದು ಇಸ್ತಾನ್‌ಬುಲ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆಯಿತು. ಇದಕ್ಕಿಂತ ಒಂದು ದಿನ ಮೊದಲು, ರಷ್ಯಾ 472 ಡ್ರೋನ್‌ಗಳನ್ನು ಉಡಾಯಿಸಿ, ರಾತ್ರೋರಾತ್ರಿ ಉಕ್ರೇನ್ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಿತು. ಪ್ರತೀಕಾರವಾಗಿ, ಉಕ್ರೇನ್ ರಷ್ಯಾದ ಬಹು ವಾಯುನೆಲೆಗಳ ಮೇಲೆ ಪ್ರಮುಖ ಡ್ರೋನ್ ದಾಳಿ ನಡೆಸಿ, ಅನೇಕ ನಷ್ಟವನ್ನುಂಟುಮಾಡಿತು. ಇದರ ಮಧ್ಯೆ, ವಾಯುದಾಳಿಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುವ ವೀಡಿಯೊ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿ ವೈರಲ್ ಆಗುತ್ತಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಬಹುಮಹಡಿ ಕಟ್ಟಡವನ್ನು ಕೂಡ ಕಾಣಬಹುದು.
ಈ ವೀಡಿಯೊವನ್ನು ಫೇಸ್ಬುಕ್ ಬಳಕೆದಾರರೊಬ್ಬರು ಹಂಚಿಕೊಂಡು, ‘‘ಉಕ್ರೇನ್‌ನ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಿದ ರಷ್ಯಾದ ಇಸ್ಕಿಂಡರ್ ಕ್ಷಿಪಣಿ. ಉಕ್ರೇನ್‌ನಲ್ಲಿ ರಷ್ಯಾದ ಇಸ್ಕಂದರ್ ಕ್ಷಿಪಣಿ ದಾಳಿಯ ಕುರಿತಾದ ಸುದ್ದಿ ಜೂನ್ 1, 2025 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಪ್ರಸ್ತುತವಾಗಿದೆ. ಪ್ರಾವ್ಡಾ ಮತ್ತು ಯೂರೋಮೈದಾನ್ ಪ್ರೆಸ್‌ನಂತಹ ಮೂಲಗಳ ವರದಿಗಳು ಉಕ್ರೇನಿಯನ್ ತರಬೇತಿ ಘಟಕದ ಮೇಲೆ ಇಸ್ಕಂದರ್ ದಾಳಿ ಸೇರಿದಂತೆ ದಾಳಿಗಳನ್ನು ದೃಢಪಡಿಸುತ್ತವೆ, ಇದರಲ್ಲಿ 12 ಜನರು ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದ್ದಾರೆ’’ ಎಂದು ಬರೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. (Archive)
Fact Check:
ಈ ಹೇಳಿಕೆ ಸುಳ್ಳು ಎಂದು ನ್ಯೂಸ್‌ ಮೀಟರ್ ಕಂಡುಕೊಂಡಿದೆ. ವೀಡಿಯೊ ಜುಲೈ 8, 2024 ರಂದು ಕೈವ್ ಮೇಲೆ ರಷ್ಯಾದ ಕ್ಷಿಪಣಿ ದಾಳಿ ಮಾಡುವುದನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.
ರಿವರ್ಸ್ ಇಮೇಜ್ ಹುಡುಕಾಟ ನಡೆಸಿದಾಗ ಇದೇ ವೈರಲ್ ವೀಡಿಯೊವನ್ನು ಜುಲೈ 9, 2024 ರಂದು X ಬಳಕೆದಾರರು ಹಂಚಿಕೊಂಡಿರುವುದನ್ನು ನಾವು ಕಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದೇವೆ, ಅದರ ಶೀರ್ಷಿಕೆ ಹೀಗಿದೆ: ‘‘ನಿನ್ನೆಯ ದಾಳಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ 5-6 ರಷ್ಯಾದ Kh-101 ವಾಯು-ಉಡಾವಣಾ ಕ್ರೂಸ್ ಕ್ಷಿಪಣಿಗಳು ಕೈವ್ ಅನ್ನು ಹೊಡೆದುರುಳಿಸುವುದರ ಆಘಾತಕಾರಿ ದೃಶ್ಯಗಳು.’’
ಕೀವರ್ಡ್ ಹುಡುಕಾಟಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಹುಡುಕಿದಾಗ, ಜುಲೈ 8, 2024 ರಂದು ಕೈವ್‌ನಲ್ಲಿ ರಷ್ಯಾದ ಕ್ಷಿಪಣಿಗಳು ಮಳೆ ಸುರಿಸುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ವೀಡಿಯೊ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುವ ಶೀರ್ಷಿಕೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಇತರ X ಪೋಸ್ಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಹಂಚಿಕೊಂಡಿರುವ ವೈರಲ್ ವೀಡಿಯೊವನ್ನು ನಾವು ಕಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದೇವೆ. ಈ ಪೋಸ್ಟ್‌ಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ, ಇಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಇಲ್ಲಿ ನೋಡಬಹುದು.
ಡೈಲಿ ಮೇಲ್ ವರ್ಲ್ಡ್ ಜುಲೈ 9, 2024 ರಂದು ‘ಕೈವ್ ಮಕ್ಕಳ ಆಸ್ಪತ್ರೆ: ರಷ್ಯನ್ Kh-101 ಕ್ಷಿಪಣಿ ದಾಳಿಯ ಕ್ಷಣ' ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಯೂಟ್ಯೂಬ್ ವೀಡಿಯೊವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿತು. ವೈರಲ್ ವೀಡಿಯೊವನ್ನು ವೀಡಿಯೊದಲ್ಲಿ 0:11-ಸೆಕೆಂಡ್ ಮಾರ್ಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು.
ವಿವರಣೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ವೀಡಿಯೊವು ರಷ್ಯಾದ Kh-101 ಕ್ಷಿಪಣಿಗಳು ಜುಲೈ 8, 2024 ರಂದು ಉಕ್ರೇನಿಯನ್ ರಾಜಧಾನಿಯ ವಿವಿಧ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ಹೊಡೆದುರುಳಿಸುವುದನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ, ಇದರಲ್ಲಿ ಓಹ್ಮಾಟ್ಡಿಟ್ ಮಕ್ಕಳ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯೂ ಸೇರಿದೆ.
ಹೀಗಾಗಿ ವೈರಲ್ ಆದ ಈ ಹಕ್ಕು ಸುಳ್ಳು ಎಂದು ನ್ಯೂಸ್‌ಮೀಟರ್ ತೀರ್ಮಾನಿಸಿದೆ. ಇದು ಜುಲೈ 8, 2024 ರ ಹಳೆಯ ವೀಡಿಯೊವಾಗಿದ್ದು, ಕೈವ್ ಮೇಲೆ ರಷ್ಯಾದ ಕ್ಷಿಪಣಿ ದಾಳಿ ಮಾಡುವುದನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.
