Fact Check: అమెరికా దాడుల వల్ల దెబ్బతిన్న ఇరాన్ అణు కేంద్రం వీడియో? లేదు, వీడియో నిజం కాదు
అమెరికా B-2 బాంబర్ దాడికి తర్వాత ఇరాన్ అణు కేంద్రం ఎలా నాశనమైందో చూపిస్తున్నదంటూ ఒక వీడియో సోషల్ మీడియాలో వైరల్ అవుతోంది.
By M Ramesh Naik
Claim:జూన్ 22న అమెరికా సైన్యం బంకర్-బస్టర్ బాంబులు వదిలిన తర్వాత ఇరాన్ అణు కేంద్రంలో ఏర్పడిన దృశ్యాలే ఈ వీడియోలో చూపించబడినవి.
Fact:ఈ దావా తప్పు. వైరల్ వీడియో జూన్ 16న టిక్‌టాక్‌లోనే అప్‌లోడ్ అయింది. అంటే, జూన్ 22న జరిగిన అమెరికా దాడికి ఇది సంబంధించినదే కాదు.
హైదరాబాద్: ఇటీవల అమెరికా నిర్వహించిన వాయుసేన దాడుల తర్వాత ఇరాన్ అణు కేంద్రం ఎలా నాశనం అయిందో చూపిస్తూ ఒక వీడియో సోషల్ మీడియాలో హల్‌చల్ చేస్తోంది. పెద్ద గుంతలతో కొంతమంది లోపలికి నడుచుకుంటూ వెళ్తున్న దృశ్యాలు కనిపిస్తున్నాయి. దీనిని “అమెరికా ఇరాన్ పై బీ2 బాంబర్ వాడిన ప్రదేశం ఎలా అయిందో చూడండి.” అంటూ కొన్ని పోస్టులు షేర్ చేస్తున్నాయి. (ఆర్కైవ్)
ఈ వైరల్ వీడియో జూన్ 22న అమెరికా చేసిన మూడు అణు కేంద్రాలపై దాడుల అనంతరంగా వైరల్ కావడం గమనార్హం. అమెరికా వాయుసేన ఫోర్డో, నటాంజ్, ఇస్ఫహాన్ అణు కేంద్రాలపై GBU-57A/B మాసివ్ ఆర్డినెన్స్ పెనెట్రేటర్ అనే బంకర్ బస్టర్ బాంబులతో దాడి చేసినట్లు అధికారికంగా వెల్లడించింది.
ఫ్యాక్ట్ చెక్
న్యూస్‌మీటర్‌కు ఈ దావా తప్పు అని కనుకొంది. ఈ వీడియో జూన్ 22 దాడులకు ముందే టిక్‌టాక్‌లో అప్‌లోడ్ అయింది.
వీడియోపై రివర్స్ ఇమేజ్ సెర్చ్, మెటాడేటా విశ్లేషణ ఆధారంగా న్యూస్‌మీటర్ జూన్ 16నే ఇది టిక్‌టాక్‌లో అప్‌లోడ్ అయినట్లు గుర్తించింది. అంటే, దాడి జరిగే ముందు అయిదు రోజులకు ఇది ఆన్‌లైన్‌లోకి వచ్చింది. టిక్‌టాక్ భారత్‌లో నిషేధితమైనప్పటికీ, VPN ద్వారా చూడవచ్చు. (ఆర్కైవ్)
వీడియోలో పెద్ద గుంతలోకి కొంతమంది దిగి వెళ్తున్నారు కానీ, ఇరాన్‌కు చెందినదని నిర్ధారించగల ఎలాంటి గుర్తింపు చిహ్నాలు లేవు. ఎటువంటి మిలిటరీ కట్టడాలు, యుద్ధ పరికరాలు, అణు కేంద్రాన్ని గుర్తించగల ల్యాండ్‌మార్కులు ఈ వీడియోలో కనిపించలేదు.
అంతేకాదు, ఈ వీడియో ఇరాన్ అణు కేంద్రాలపై దాడికి సంబంధించినదని చెప్పిన ఎటువంటి ప్రామాణిక మీడియా నివేదికలు లేవు. CNN, రాయిటర్స్, AP వంటి సంస్థల నివేదికల్లో ఈ వీడియో ప్రస్తావన లేదే కాదు, ఈ దృశ్యాలు ఎక్కడా కనిపించవు.
అమెరికా అధ్యక్షుడు డొనాల్డ్ ట్రంప్ ట్రూత్ సోషల్ లో ఫోర్డో కేంద్రం పూర్తిగా నాశనం అయిందని జూన్ 22న చెప్పారు. అదేరోజు అమెరికా రక్షణ శాఖ మంత్రి పీట్ హెగ్‌సెత్ కూడా “ఇరాన్ అణు ప్రోగ్రాం మనం బొత్తిగా ధ్వంసం చేసాం” అని తెలిపారు.
కానీ, CNN అందించిన ఓ లీకైన డిఫెన్స్ ఇంటెలిజెన్స్ ఏజెన్సీ (DIA) నివేదిక ప్రకారం, ఫోర్డో కింద భూగర్భం లాంటి నిర్మాణం ఉన్నందున పూర్తిగా కాకుండా కొంతమేరకు మాత్రమే నష్టం జరిగిందని తెలుస్తోంది. ఉపగ్రహ చిత్రాల్లో ఆరుగుంతలు కనిపించాయి కానీ, లోపలి నిర్మాణాలకు జరిగిన నష్టాన్ని స్పష్టంగా నిర్ధారించలేకపోయారు.
న్యూస్‌మీటర్ స్వతంత్రంగా ఈ వీడియోలోని ప్రదేశాన్ని నిర్ధారించలేకపోయినా, వీడియో జూన్ 16 నుంచే ఆన్‌లైన్‌లో ఉంది.
కాబట్టి, ఈ వీడియో జూన్ 22 అమెరికా దాడులకు సంబంధించి కాదు. వైరల్ వీడియో దాడికి ముందే అప్‌లోడ్ అయింది.
